Familie Van Elswyk op de trap van de Blauwe Wip. Foto: B. Vermeulen
In april waren de achterkleinkinderen van molenaar Jacobus (Jac.) van Elswijk en hun aangetrouwde partners op bezoek bij de Blauwe Wip/Geremolen in Hazerswoude.
De familie is een generatie hiervoor via emigratie in Canada terecht gekomen en van daaruit kwam het verzoek om een bezoek aan de molen te brengen.
Molenaar Theo en secretaris Bart Vermeulen waren beschikbaar om de familie op de molen te ontvangen en uitleg te geven over de werking van de molen, maar ook over hoe de waterhuishouding en ook de seingeving in die tijd werkte.
Familie Van Elswyk met molenaar Theo en secretaris Vermeulen bij het oude molenaarshuis
De familie was zichtbaar onder de indruk van de plek waar hun overgrootvader en opa hebben gewoond en gewerkt en waar ook hun vader in zijn jeugd kwam.
Op ons verzoek hebben ze onlangs hun ervaringen op papier gezet en zo wordt duidelijk wat ons molenerfgoed op 7.000 kilometer afstand en een aantal generaties later nog steeds betekend.
Onder hun ervaringen staat informatie over molenaar Jacobus van Elswijk en zijn relatie tot andere molenaars Van Elswijk.
Ron Van Elswyk
It was great to hear my father, John Van Elswyk who has lived in Canada most of his life, tell stories from his childhood in Holland. Visiting Hazerswoude-Dorp, the place where he grew up was a meaningful experience for me and my siblings. Seeing the windmill he had talked about and who our ancestors once cared for made his stories feel so much more real. It was like his childhood came alive.
Carol Van Elswyk-Kelly
It felt incredibly emotional as we arrived in Hazerswoude-Dorp, the village where my father, John Van Elswyk's, ancestors lived. As we walked down the gravel road with the windmill in the distance and its blades slowly turning, my heart began to pound. I was overwhelmed by the sense of history and connection to this place. I had never been to Holland before so it felt surreal to finally stand there and seeing the windmill and the house where my dad once played.
This is where my Opa, Peter Van Elswijk, and my great-Opa, Jacobus Van Elswijk lived and worked. This brought a new depth to our understanding of who they were and where we came from.
What made the experience even more meaningful was sharing it with all six of my siblings and our in-laws, on a trip we had dreamed about and planned for so long. As we stood there together it reminded me of the love that has carried our family through the generations.
It allowed us to step into our family's past and a moment I'll carry with me for the rest of my life.
Lisa Van Elswyk-Moore
Going through old family photos, my sister and I came across a picture of a windmill. I asked my dad about it, and he told me that his Opa, Jacobus Van Elswijk was once the miller of that windmill which was called De Blauwe Wip. I was very fascinated by this so I began to research more information about it.
I couldn't have imagined that the opportunity came to visit the windmill with all my siblings.
Thank you, Bart from the Historical Windmill Society, and Theo, the current miller for being such a special part of this amazing experience. Bart showed us how it worked and explained the tasks my Great Opa, Jacobus Van Elswijk would have done to care for it.
My Opa, Peter Van Elswijk, was one of 13 children raised there. With such a large family and limited space in the house, he had his bedroom in the windmill.
These are some beautiful memories to cherish forever.
Paula Van Elswyk-Olfert
Before our trip, I didn't know much about the windmill. I first heard details from Ron and Kari and felt an immediate connection to our roots, even though I'd never been there.
When we arrived, I felt this unexpected sense of being at home.
At the windmill, I kept imagining what life was like back then especially for a mother raising children in such a risky setting. The blades were so low I almost got hit! The canal was nearby and the gears and machinery must've been a constant safety worry. Sleeping in the loft with the grinding sounds, I wonder if it was soothing or just plain loud!
I realized how demanding the role of a miller must have been. Great Opa, Jacobus Van Elswijk had to monitor the weather, water levels and even watch for flag signals from other mills.
It's quite amazing to know our family roots helped care for the land in such an important way, playing a small part in the beautiful legacy of the Netherlands and its windmills.
V.L.N.R. de broers Adrianus, Abraham, Jacobus en Jan Johannes van Elswijk. Foto-archief familie Van Elswyk
Molenaar Jacobus van Elswijk
Over molenaar Jacobus van Elswijk is in het polderarchief niet veel terug te vinden.
Hij leefde van 1881 tot 1953 en was op de Blauwe Wip molenaar van 1925 tot 1947.
Hij trouwde in 1902 met Maria van Veen.
Helaas is niet bekend of Jacobus voor zijn molenaarschap op de Blauwe Wip al elders molenaar was.
Aanvaarding benoeming tot molenaar. Polderarchief Hoogheemraadschap van Rijnland
Zijn aanvaarding van de benoeming tot molenaar is bewaard gebleven en ook een berisping van het polderbestuur uit 1940 dat er te weinig water uit de polder zou zijn gemalen.
Het is aannemelijk dat Jacobus toen minder maalde om elders geld te verdienen. Van het molenaarssalaris alleen kon men niet leven. Al maalden op veel molens de vrouw en enkele kinderen (al dan niet toegestaan) mee.
Krantenartikel over kleur Blauwe Wip. Nieuwe Leidsche Courant 18-08-1937
Uit de jaren voor 1937 weten we dat de Blauwe Wip toen vele jaren zwart was geteerd, onder het molenaarschap van Jacobus werd de molen weer blauw.
In 1926 werd de Blauwe Wip ook seinmolen. In 1925 moest Jacobus zelf nog het sein van de Rode Wip in de gaten houden, maar vanaf 1926 ging de functie van seinmolen over naar de Blauwe Wip en moest hij zelf (naast het polderpeil) ook het boezempeil in de gaten houden en als dat te hoog was de molen stil zetten en een zwart-wit-zwarte vlag in de wiek hijsen. In de nacht werd dit vervangen door een brandende lantaarn.
De jongere broer van Jacobus was ook molenaar (Adrianus van Elswijk) en wel op de nabij gelegen Rijnenburgermolen. Hij moest het sein van zijn broer in de gaten houden en dan ook stoppen met malen, net als andere molenaars in de omgeving.
Er zijn vele molenaars met de achternaam Van Elswijk geweest en ook uit andere takken van de familie. Een complicerende factor bij het bepalen van welke Van Elswijk ergens molenaar was is het feit dat deze familie de gewoonte had om bijna altijd de oudste zoon “Pieter” te noemen en dat er verder ook veel dezelfde namen voor kinderen werden gebruikt, waaronder de naam Abraham.
Molenaar Abraham van Elswijk (r) met echtgenote Margaretha Brouwer bij het verlaat van Bovenmolen nr. 2 van de Hazerswoudse Droogmakerij. Foto-archief Bicker Caarten
Zo was een oom van Jacobus de bekende molenaar Abraham van Elswijk (1860-1951) die op Bovenmolen nr. 2 van de Hazerswoudse droogmakerij actief was. En een neef was Pieter van Elswijk (1882-1961) die molenaar was op de Middenmolen van de Driemanspolder.
Maar de vader van Jacobus heette ook Pieter en diens vader ook en die waren allebei ook ergens molenaar.
En vier broers en een zus van Jacobus noemden hun oudste zoon ook Pieter, net als hij zelf deed.
Jacobus nam in 1947 ontslag en overleed in 1953, een jaar na zijn vrouw Maria van Veen. Beiden liggen begraven in hetzelfde graf op de begraafplaats in Hazerswoude-Dorp. Ze kregen volgens de stamboom samen negen kinderen, volgens de familie waren het er dertien.
Meer foto’s van molenaars Van Elswijk zijn te vinden in ons foto-archief. https://shorturl.at/dCSG9
De stamboom van Jacobus van Elswijk en de rest van de familie is hier te vinden. https://www.genealogieonline.nl/en/genealogie-van-elswijck-de-roo-wilhlem-en-wolters/I5181.php#tab-details
