Hoogmadese molen

Gegevens

Type	Wipmolen
Adres	Noordeinde 34a, 2355 AN Hoogmade
Gemeente	Kaag en Braassem
Bouwjaar	1897
Molenaar	Ruud Bax
Bezoek	Als de molen draait
Bereikbaarheid	Eenvoudig te bereiken via het Noordeinde.

Rijksmonumentennummer	39539
Landschappelijke waarde	Is groot.

Bestemming

De molen wordt in bedrijf gehouden door een vrijwillig molenaar. De molen fungeert als hulpgemaal voor de Hoogmadese polder en de Piestpolder, circa 182 ha. Opvoerhoogte 1,65 m.

Historie

De Hoogmadese polder is al vroeg van een kade (dijk) voorzien en wordt al sinds 1492 bemalen. De huidige Hoogmadese molen wordt ook wel als ‘De Heerlijkheid’ aangeduid. Waarschijnlijk zo vernoemd omdat de polder vrijwel samenvalt met het grondgebied van de heerlijkheid Hoogmade. (‘Heerlijkheid’ is een middeleeuwse bestuursvorm waarbij de leenheer de absolute macht had). De huidige molen wordt in 1897 nieuw gebouwd op de fundering van zijn voorganger, ook een wipmolen. Over de voorganger is niet veel bekend, ook niet of onderdelen zijn overgenomen. Het vermoeden bestaat, dat de huidige bovenas niet in de voorganger heeft gezeten, omdat deze iets aan de lange kant is.

 

Rond 1935 verschijnen diverse rapporten om tot een verbetering van de bemaling te komen. Gekozen wordt voor het vergroten van het scheprad, waarschijnlijk afkomstig van de Vlietmolen (even verderop bij de huidige sportvelden in Hoogmade) die in 1929 een schroefpomp krijgt.

In 1962 krijgt de molen een vijzel omdat door het zakken van de waterstand het scheprad niet voldoende water meer kan verplaatsten, te weinig tasting heeft. In 1968 wordt een elektromotor als hulpaandrijving geplaatst.

Sedert 1976 is de molen eigendom van de Rijnlandse Molenstichting.

Naast de molen is een nieuw gemaal gebouwd. Eventueel kan de gehandhaafde elektromotor op de molenvijzel ook nog worden gebruikt. Maar vanwege technische storing is de elektromotor niet meer inzetbaar.

Versiering

Windvaan met de tekst: "Heilige Donatus bewaar ons"  (St. Donatus is de beschermheilige tegen het onweer).

Constructie

Voet   Ondertoren	Veldmuren van 30 cm. Gedekt met riet.
Bovenhuis	In Rijnlandse Rood met witte randen. Voorzijde verticale planken, kap met geteerde gepotdekselde planken.
Vlucht	23,10 meter.
Wiekenvorm	Oud-Hollands
Wiekenkruis	Gelaste stalen roeden, fabrikant Straathof; Binnenroede: bouwjaar 1993, nr. 70, lengte 23 meter, Buitenroede: bouwjaar 1992, nr. 69, lengte 23,10 meter.
Bovenas	Gietijzer, fabrikant Schretlen, bouwjaar 1897, lengte 4.30 m.
Kruiwerk	Zetelkruiwerk met, kruirad.
Vang	Losse Vlaamse blokvang uit 4 stukken, vangbalk met haak, vangstok en kneppel.
Maalwerk	Stalen vijzel, fabrikant Spaans, diameter 1,20 meter.

Overbrenging            

Bovenwiel	52 kammen, steek 13 cm.
Bovenschijfloop	30 staven
Onderwiel	49 kammen, steek 11 cm.
Vijzelwiel	34 kammen
Overbrenging	1: 2,49

 

De Hoogmadesemolen van boven

Wilt u de molen vanuit de lucht bekijken? Kijk dan naar het filmpje van Bas Brand: