Hoogmadese molen

Gegevens
Type |
Wipmolen |
Adres |
Noordeinde 34a, 2355 AN Hoogmade |
Gemeente |
Kaag en Braassem |
Bouwjaar |
1897 |
Molenaar |
|
Bezoek |
Als de molen draait |
Bereikbaarheid |
Eenvoudig te bereiken via het Noordeinde. |
Rijksmonumentennummer |
39539 |
Landschappelijke waarde |
Is groot. |
Bestemming
De molen wordt in bedrijf gehouden door een vrijwillig molenaar. De molen fungeert als hulpgemaal voor de Hoogmadese polder en de Piestpolder, circa 182 ha. Opvoerhoogte 1,65 m.
Historie
De Hoogmadese polder is al vroeg van een kade (dijk) voorzien en wordt al sinds 1492 bemalen. De huidige Hoogmadese molen wordt ook wel als ‘De Heerlijkheid’ aangeduid. Waarschijnlijk zo vernoemd omdat de polder vrijwel samenvalt met het grondgebied van de heerlijkheid Hoogmade. (‘Heerlijkheid’ is een middeleeuwse bestuursvorm waarbij de leenheer de absolute macht had). De huidige molen wordt in 1897 nieuw gebouwd op de fundering van zijn voorganger, ook een wipmolen. Over de voorganger is niet veel bekend, ook niet of onderdelen zijn overgenomen. Het vermoeden bestaat, dat de huidige bovenas niet in de voorganger heeft gezeten, omdat deze iets aan de lange kant is.
Rond 1935 verschijnen diverse rapporten om tot een verbetering van de bemaling te komen. Gekozen wordt voor het vergroten van het scheprad, waarschijnlijk afkomstig van de Vlietmolen (even verderop bij de huidige sportvelden in Hoogmade) die in 1929 een schroefpomp krijgt.
In 1962 krijgt de molen een vijzel omdat door het zakken van de waterstand het scheprad niet voldoende water meer kan verplaatsten, te weinig tasting heeft. In 1968 wordt een elektromotor als hulpaandrijving geplaatst.
Sedert 1976 is de molen eigendom van de Rijnlandse Molenstichting.
Naast de molen is een nieuw gemaal gebouwd. Eventueel kan de gehandhaafde elektromotor op de molenvijzel ook nog worden gebruikt. Maar vanwege technische storing is de elektromotor niet meer inzetbaar.
Versiering
Windvaan met de tekst: "Heilige Donatus bewaar ons" (St. Donatus is de beschermheilige tegen het onweer).
Constructie
Voet Ondertoren |
Veldmuren van 30 cm. Gedekt met riet. |
Bovenhuis |
In Rijnlandse Rood met witte randen. Voorzijde verticale planken, kap met geteerde gepotdekselde planken. |
Vlucht |
23,10 meter. |
Wiekenvorm |
Oud-Hollands |
Wiekenkruis |
Gelaste stalen roeden, fabrikant Straathof; Binnenroede: bouwjaar 1993, nr. 70, lengte 23 meter, Buitenroede: bouwjaar 1992, nr. 69, lengte 23,10 meter. |
Bovenas |
Gietijzer, fabrikant Schretlen, bouwjaar 1897, lengte 4.30 m. |
Kruiwerk |
Zetelkruiwerk met, kruirad. |
Vang |
Losse Vlaamse blokvang uit 4 stukken, vangbalk met haak, vangstok en kneppel. |
Maalwerk |
Stalen vijzel, fabrikant Spaans, diameter 1,20 meter. |
Overbrenging
Bovenwiel |
52 kammen, steek 13 cm. |
Bovenschijfloop |
30 staven |
Onderwiel |
49 kammen, steek 11 cm. |
Vijzelwiel |
34 kammen |
Overbrenging |
1: 2,49 |
De Hoogmadesemolen van boven
Wilt u de molen vanuit de lucht bekijken? Kijk dan naar het filmpje van Bas Brand: