Waterloosmolen

Gegevens
Type |
Achtkante met riet gedekte poldermolen |
Adres |
Achterdijk 11, 2375 XJ Rijpwetering |
Gemeente |
Kaag en Braassem |
Bouwjaar |
1857 |
Molenaar |
|
Bezoek |
Als de molen draait en op afspraak; woongedeelte is privé. |
Afspraak |
06 30 98 18 22 of hugowitteman@gmail.com |
Bereikbaarheid |
De molen is alleen wandelend of per fiets te bereiken via de dijk, de auto vóór de boerderij parkeren i.v.m. overpad. |
Rijksmonumentennummer |
7136 |
Landschappelijke waarde |
Groot, prachtig gelegen aan de Koppoel. |
Bestemming
De molen wordt in bedrijf gehouden door een vrijwillig molenaar en fungeert als hulpgemaal bij extreme wateroverlast. De Waterloospolder omvat 186 ha, De opvoerhoogte is 1,70 m.
Historie
De Waterloosmolen ligt aan de Koppoel, een uitloper van de Kagerplassen, en landschappelijk prachtig gelegen. De huidige molen wordt in 1857 herbouwd op de fundamenten van de verbrande achtkante molen die op zijn beurt in 1775 een wipmolen vervangt. De veldmuren van de wipmolen bevinden zich nog onder de vloer in de huidige molen. Het is volgens Bicker Caarten: …‘een sierlijke molen volgens het zuivere Zuid-Hollandse type’…
De molen is afgebeeld op een van de in 1963 uitgegeven zomerpostzegels.
De Waterloospolder wordt in 1636 gesticht; aanvankelijk heet de polder ‘Sevenhuyserpolder’ naar de in en aan de polder gelegen buurtschap Zevenhuizen. Omdat het water tussen de Kleipoel en de Kever de waterloos werd genoemd, ontvangt de polder al vroeg zijn tegenwoordige naam.
De molen wordt al een eeuw bemalen door één familie. Jaap Hoogenboom wordt in 1915 benoemd tot molenaar en overlijdt in het harnas in 1965. Hij wordt opgevolgd door zijn oudste kleinzoon Leen Witteman. Later neemt zijn jongste broer Cok Witteman het molenaarschap over. Na zijn overlijden in 2012 is zijn zoon Hugo Witteman de molenaar.
Sinds 1965 is de molen in eigendom van de Rijnlandse Molenstichting. In de jaren 1995-1997 is de molen ingrijpend gerestaureerd. Zo wordt de fundering van de molen vervangen en is het scheprad verdiept een aangepast aan het verlaagde polderpeil.
Bijzonder: Bij de her-ingebruikstelling van de molen op 21 juni 1997 is op een van de veldmuren een plaquette aangebracht als een eresaluut aan Anton Bicker Caarten, de oprichter en eerste voorzitter van de Rijnlandse Molenstichting, maar ook een van de oprichters van de Vereniging De Hollandsche Molen en schrijver van een veelheid aan publicaties over de Nederlandse molens.
Versiering
Op de oostelijke, zuidoostelijke en westelijke veldmuren bevindt zich een wit kruis, baard donkergroen geschilderd met witte rand en opschrift ANNO 1857 WL.
Constructie
Voet Romp |
Veldmuren van 2.00 m. hoog. Houten achtkant gedekt met riet. |
Kap |
Gedekt met riet. |
Vlucht |
22,70 m. |
Wiekenvorm |
Oud-Hollands |
Wiekenkruis |
Gelast stalen roeden, fabrikant Straathof 1996; Binnenroede nr. 111, 22,60 m., Buitenroede nr. 110, 22,70 m. |
Bovenas |
Gietijzer, fabrikant Sterkman & zoon, nr. 188, bouwjaar 1862, lengte 4,86 m. |
Kruiwerk |
42 houten rollen, kruirad. |
Vang |
Vlaamse blokvang uit 4 stukken, wipstok. |
Maalwerk |
IJzeren scheprad Ø 5,40 m. Breedte 35 cm. |
Overbrenging
Bovenwiel |
49 kammen |
Bovenschijfloop |
28 staven |
Onderschijfloop |
23 staven |
Waterwiel |
83 kammen |
Overbrenging |
1 : 0,48 |