Stevenshofjesmolen

Leiden

Bestemming

De molen wordt in bedrijf gehouden door vrijwillige molenaars en fungeert als hulpgemaal voor de Stevenshofjespolder indien er sprake is van extreme wateroverlast of als het gemaal niet meer werkt. De polder heeft, sinds de bouw van de wijk Stevenshof, nog een omvang van 40 hectare, de opvoerhoogte is 0.75 meter.

Historie

De Stevenshofjespolder, oorspronkelijk 150 hectare, ontstaat in 1674 door combinatie van het in 1632 gestichte Sint-Steevenspoortgenspoldertje en van onder Wassenaar gelegen gronden. Daardoor is het nodig om een molen met grotere capaciteit te bouwen. De nieuwe molen, een wipmolen, komt aan de Veenwatering te staan, waar ook de huidige molen staat.
De Stevenshofjespolder wordt door de Veenwatering middendoor gedeeld. De molen staat ongeveer in het midden van de polder aan de zuidoostelijke rand van de Veenwatering. De relatie tussen beide delen van de polder wordt onderhouden door een grondduiker bij de molen.

 

Drie december 1796 is een zwarte dag voor de polder. De wipmolen maalt, met harde wind tijdens een zware onweersbui. Maar molenaar Claes van Duykeren heeft, in strijd met de voorschriften, de molen verlaten en het malen overgelaten aan iemand anders. De molen gaat door de vang, er ontstaat brand en de molen gaat grotendeels verloren. Hierdoor verbeurt Van Duykeren zijn maalloon over 1796.

De bouwkosten voor de nieuwe molen bedragen 4.579 gulden. In november 1797 is de nieuwe molen maalvaardig.

Tot 1981 is de molen het hoofdgemaal van de polder, in dat jaar neemt een gemaal de hoofdbemaling over.


De molen staat tot 1 juli 1966 op grondgebied van de gemeente Wassenaar. Later, als gevolg van een grenswijziging, op het grondgebied van de gemeente Leiden. In 1976 komt de molen in eigendom van de Rijnlandse Molenstichting. Vervolgens worden de kap en het kruiwerk in ‘82-‘83 gerestaureerd. Daarop volgen in 2011 de roeden van de molen.

Seinmolen:

De Stevenshofjesmolen was een seinmolen van 1873 tot 1974.

Een seinmolen was een poldermolen waarvan de molenaar van het Hoogheemraadschap de taak had gekregen om andere molenaars in de omgeving het sein te geven de bemaling van de polder te staken als het waterpeil van de boezem te hoog werd. Dit om overstromingen te voorkomen. Overdag werd (sinds 1873) op de seinmolen aan de rechtopstaande wiek een zwart-wit-zwarte-vlag gehesen; 's nachts werd een heldere lantaarn gebruikt als sein voor de andere molenaars. Op de huidige roeden zitten weer beugels, zoals die op de oude roeden zaten om de seinlamp aan te bevestigen. Seingeving in Rijnland kwam alleen voor in de polders ten zuiden van de Rijn en langs de Gouwe.

De molenaar van de Stevenshofjesmolen seinde vanaf het begin tot het einde voor de molenaars van de molens in de Papenwegsepolder, de Zuidwijksepolder, de Noord-Hoflandsepolder en de Oranjepolder. Deze molenaars moesten zo snel mogelijk de bemaling stoppen als er geseind werd.

Tussen 1799 en 1862 moest de molenaar van de Stevenshofjesmolen waarschijnlijk het sein in de gaten houden van de molen van de Duivenvoordsepolder.

In 1862 wordt de Duivenvoordsemolen een onderseinmolen welke het sein van de Zelden van Passe moest doorgeven. De kerktoren van Voorschoten komt er in dat jaar als ondersein ook bij. Voor de Stevenshofjesmolen zal dat waarschijnlijk het belangrijkste sein zijn geweest tot 1873.

In 1974 werd de seingeving afgeschaft.

Bijzonder:

In 1942 wilde het polderbestuur de molen slopen en vervangen door een elektrisch gemaal of een Amerikaanse windmolen. 

Na betrokkenheid van o.a. Vereniging de Hollandsche Molen en in het verlengde daarvan de Gemeente Wassenaar (waar de molen toen in stond) werd in 1943 toch besloten de molen op te knappen.

In februari 1945 kreeg de Stevenshofjespolder het verzoek om beschikbaar te zijn voor het droogmalen van de Papenwegsepolder. Deze was samen met de Noordhoflandse polder door de bezetter onder water gezet om een eventuele opmars van de geallieerden af te remmen. Uiteindelijk bleek deze hulp niet nodig.

Deze website maakt gebruik van cookies om u een optimale gebruikerservaring te bieden.

Meer info